ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ
Α. ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
3. Κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες (μόνιμοι ή προσωρινοί)
Τι είναι οι κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες;
Πρόκειται για σωλήνες (καθετήρες) που τοποθετούνται σε μεγάλη φλέβα του σώματος (συνήθως στον τράχηλο, στην υποκλείδιο ή στη μηριαία φλέβα) και επιτρέπουν την άμεση σύνδεση με το μηχάνημα αιμοκάθαρσης.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ προσωρινού και μόνιμου καθετήρα;
| Τύπος Καθετήρα | Διάρκεια Χρήσης | Σημείο Τοποθέτησης | Χαρακτηριστικά |
| Προσωρινός | Λίγες ημέρες έως 2–3 εβδομάδες | Μηριαία ή σφαγίτιδα φλέβα | Χωρίς cuff, εύκολη αφαίρεση |
| Μόνιμος (tunneled) | Μήνες ή και χρόνια | Υποδόρια σήραγγα, έξοδος από το θωρακικό τοίχωμα | Με cuff που σταθεροποιεί & μειώνει τον κίνδυνο λοίμωξης |
Πότε χρησιμοποιείται προσωρινός καθετήρας;
- Όταν ο ασθενής ξεκινά αιμοκάθαρση επειγόντως, χωρίς έτοιμη προσπέλαση
- Όταν υπάρχει προσωρινή απόφραξη ή βλάβη fistula ή graft
- Για βραχυχρόνια ανάγκη, π.χ. σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια
Πότε χρησιμοποιείται μόνιμος καθετήρας;
- Όταν δεν είναι δυνατή η δημιουργία AV fistula ή AVG
- Όταν ο ασθενής αναμένει μεταμόσχευση νεφρού σύντομα
- Σε ανεπαρκή φλεβική ανατομία
- Όταν προηγούμενες προσπελάσεις έχουν αποτύχει
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των καθετήρων;
✅ Άμεση χρήση χωρίς ωρίμανση
✅ Δεν απαιτούν παρακέντηση
✅ Χρήσιμοι για ασθενείς με πολλαπλά προβλήματα αγγείων
✅ Τοποθέτηση υπό τοπική αναισθησία, χωρίς χειρουργείο
Ποια είναι τα μειονεκτήματα;
⚠️ Υψηλότερος κίνδυνος λοίμωξης
⚠️ Θρόμβωση ή στένωση των μεγάλων φλεβών
⚠️ Χαμηλότερες ροές και πιο αναποτελεσματική αιμοκάθαρση
⚠️ Συχνή ανάγκη για αντικατάσταση
Πώς τοποθετείται ο μόνιμος καθετήρας;
- Υπό τοπική αναισθησία και υπερηχογραφική καθοδήγηση
- Δημιουργείται υποδόρια σήραγγα ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης
- Η άκρη του καθετήρα καταλήγει στην άνω κοίλη φλέβα ή στον δεξιό κόλπο
Τι είναι η “σήραγγα” στον μόνιμο καθετήρα;
Ο μόνιμος καθετήρας περνά υποδόρια μέσω σήραγγας από το σημείο εισόδου στη φλέβα μέχρι την έξοδο στο δέρμα.
Αυτό:
- Μειώνει τον κίνδυνο λοίμωξης
- Σταθεροποιεί καλύτερα τον καθετήρα
- Επιτρέπει μεγαλύτερη διάρκεια χρήσης
Ποια είναι η σχέση καθετήρα με τη φλεβική στένωση;
Η παρουσία καθετήρα, ειδικά σε μακροχρόνια χρήση, μπορεί να προκαλέσει:
- Στένωση της άνω κοίλης φλέβας ή των κεντρικών φλεβών
- Εμφάνιση οιδήματος στο πρόσωπο, χέρι ή θώρακα
- Περιορισμό στη μελλοντική δημιουργία AVF
Για αυτό, η μακροχρόνια χρήση πρέπει να αποφεύγεται.
Πώς φροντίζω τον καθετήρα μου στο σπίτι;
- Δεν τον αγγίζετε ή δεν τον βρέχετε
- Αποφεύγετε έντονη άσκηση ή τραβήγματα στην περιοχή
- Τοποθέτηση στεγνής γάζας ή επιθέματος
- Καθημερινός έλεγχος για σημάδια μόλυνσης (πυρετός, κοκκίνισμα, έκκριση)
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;
- Λοίμωξη του καθετήρα ή σηψαιμία
- Θρόμβωση ή απόφραξη φλέβας
- Κακή ροή αίματος κατά την αιμοκάθαρση
- Μετατόπιση ή θραύση του καθετήρα
- Αιμορραγία κατά την τοποθέτηση (σπάνια)
Ποια είναι τα σημάδια λοίμωξης του καθετήρα;
➡️ Ερυθρότητα ή πρήξιμο στην έξοδο του καθετήρα
➡️ Πυρετός χωρίς άλλη αιτία
➡️ Πόνος ή έκκριση στο σημείο
➡️ Ρίγη κατά την αιμοκάθαρση
Αυτά απαιτούν άμεση ιατρική εκτίμηση, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε σήψη.
Μπορώ να έχω μόνιμο καθετήρα για μεγάλο χρονικό διάστημα;
Αν και λέγεται «μόνιμος», δεν ενδείκνυται για χρόνια χρήση.
Συνιστάται μετατροπή σε AV fistula ή graft, εφόσον είναι εφικτό, για καλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της αιμοκάθαρσης.
