ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

Η στένωση καρωτίδων είναι μία από τις πιο ύπουλες αλλά και πιο σοβαρές παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος. Αφορά τη στένωση ή απόφραξη των καρωτίδων αρτηριών, των δύο κύριων αγγείων που μεταφέρουν αίμα από την καρδιά στον εγκέφαλο. Χωρίς προειδοποιητικά συμπτώματα στις περισσότερες περιπτώσεις, η στένωση καρωτίδας μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, την κύρια αιτία αναπηρίας και μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου στον δυτικό κόσμο.

Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της καρωτιδικής νόσου αποτελεί καθοριστικό βήμα στην πρόληψη του εγκεφαλικού.

Τι είναι η στένωση καρωτίδας;

Η στένωση της καρωτίδας προκαλείται κυρίως από αθηροσκλήρωση – τη συσσώρευση πλάκας από λίπος, χοληστερόλη, ασβέστιο και φλεγμονώδη κύτταρα στο εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας. Η πλάκα αυτή προκαλεί στένωση του αυλού του αγγείου, με συνέπεια τη μειωμένη αιμάτωση του εγκεφάλου.

Όταν ένα τμήμα της πλάκας ή του θρόμβου (η δημιουργία θρόμβου στο σημείο της στένωσης μπορεί να προκύψει από την επηρεασμένη αιματική ροή) αποσπαστεί και μεταφερθεί στην εγκεφαλική κυκλοφορία μπορεί να προκαλέσει εμβολή και απόφραξη μικρότερων αγγείων στην εγκεφαλική κυκλοφορία, οδηγώντας σε παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (TIA) ή ισχαιμικό εγκεφαλικό.

Πώς σχετίζεται με το εγκεφαλικό;

Περίπου το 20% των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται σε στένωση της έσω καρωτίδας, δηλαδή του αγγείου που αιματώνει το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου. Όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο μειωθεί σημαντικά ή διακοπεί από εμβολή, προκαλείται μειωμένη παροχή οξυγόνου, με αποτέλεσμα την καταστροφή εγκεφαλικού ιστού.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Η στένωση καρωτίδων αναπτύσσεται σιωπηλά και σταδιακά, κυρίως σε άτομα με τους εξής παράγοντες κινδύνου:

  • Κάπνισμα
  • Αρτηριακή υπέρταση
  • Αυξημένη χοληστερόλη
  • Σακχαρώδη διαβήτη
  • Παχυσαρκία
  • Έλλειψη σωματικής άσκησης
  • Οικογενειακό ιστορικό καρδιοαγγειακών νοσημάτων
  • Ηλικία >60 ετών
  • Άνδρες διατρέχουν ελαφρώς μεγαλύτερο κίνδυνο, αν και οι γυναίκες εμφανίζουν αυξημένη πιθανότητα επιπλοκών μετά από εγκεφαλικό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της στένωσης καρωτίδας;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η νόσος δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα μέχρι να εκδηλωθεί ως παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ή εγκεφαλικό.

Προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να προηγηθούν περιλαμβάνουν:

  • Ξαφνική, παροδική απώλεια όρασης στο ένα μάτι (αμαύρωση)
  • Αδυναμία ή μούδιασμα στο πρόσωπο, στο χέρι ή στο πόδι, κυρίως στη μία πλευρά
  • Δυσκολία στην ομιλία ή στη κατανόηση του λόγου
  • Ζάλη ή απώλεια ισορροπίας
  • Αστάθεια βάδισης

Αυτά τα επεισόδια διαρκούν συνήθως λίγα λεπτά έως μία ώρα και είναι προειδοποιητικά για επικείμενο εγκεφαλικό. Η άμεση ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση είναι γρήγορη, ανώδυνη και μη επεμβατική, κυρίως μέσω triplex (υπερηχογράφημα Doppler) των καρωτίδων. Πρόκειται για την πλέον αξιόπιστη αρχική εξέταση, που μετρά:

  • Τον βαθμό στένωσης
  • Την ταχύτητα ροής αίματος
  • Τη μορφολογία της αθηρωματικής πλάκας

Σε περιπτώσεις προετοιμασίας για επέμβαση ή εφόσον χρειάζεται αναλυτικότερη απεικόνιση, ενδέχεται να ζητηθεί:

  • Αξονική Αγγειογραφία (CTA)
  • Μαγνητική Αγγειογραφία (MRA)

Πότε χρειάζεται θεραπεία;

Η θεραπευτική απόφαση εξαρτάται από:

  • Το ποσοστό στένωσης
  • Την παρουσία ή μη συμπτωμάτων
  • Την γενική υγεία του ασθενούς

Συντηρητική αγωγή (φαρμακευτική):

Για ασυμπτωματικούς ασθενείς με ήπια ή μέτρια στένωση (<60%):

  • Αντιαιμοπεταλιακά (π.χ. ασπιρίνη)
  • Στατίνες (ρύθμιση χοληστερόλης)
  • Ρύθμιση της πίεσης και του σακχάρου
  • Υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση και άσκηση

Επεμβατική αντιμετώπιση (χειρουργική ή ενδαγγειακή):

Για συμπτωματικούς ασθενείς με ≥50% στένωση, ή ασυμπτωματικούς με ≥70% στένωση:

  1. Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή (CEA):
  • Χειρουργική επέμβαση με αφαίρεση της πλάκας.
  • Ασφαλής, δοκιμασμένη μέθοδος με εξαιρετικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
  • Συνήθως απαιτεί 1–2 ημέρες νοσηλείας.
  1. Τοποθέτηση καρωτιδικού stent (CAS):
  • Ελάχιστα επεμβατική τεχνική με καθετήρα από τη μηριαία αρτηρία.
  • Τοποθετείται ενδονάρθηκας (stent) που διατηρεί ανοιχτό τον αυλό της αρτηρίας.
  • Επιλέγεται κυρίως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για χειρουργείο ή με ανατομικές δυσκολίες.

Πώς επιλέγεται η κατάλληλη μέθοδος;

  • Την ηλικία και συνολική υγεία του ασθενούς
  • Τον τύπο και τη θέση της στένωσης
  • Τη λειτουργία της αντίθετης καρωτίδας και γενικότερα της συνολικής αιμάτωσης του εγκεφάλου
  • Το εάν ο ασθενής είχε συμπτώματα (παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ή εγκεφαλικό)

Η τελική απόφαση λαμβάνεται από τον αγγειοχειρουργό σε συνεργασία με τον ασθενή.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της ενδαρτηρεκτομής;

  • Εγκεφαλικό επεισόδιο
  • Παροδική ή μόνιμη βλάβη κρανιακών νεύρων (ιδίως του υπογλώσσιου ή προσωπικού)
  • Αιμάτωμα τραχήλου ή αιμορραγία
  • Λοίμωξη του τραύματος
  • Καρδιακή επιπλοκή (κυρίως σε ασθενείς με συνοδά καρδιολογικά προβλήματα)

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές του καρωτιδικού stenting;

  • Εγκεφαλικό επεισόδιο
  • Αγγειοσυσπαστικές αντιδράσεις
  • Αποτυχία διάνοιξης ή επαναστένωση
  • Τοπικές επιπλοκές στο σημείο παρακέντησης (π.χ. ψευδοανεύρυσμα)
  • Αντιδράσεις στη σκιαγραφική ουσία (νεφρική επιβάρυνση)

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των δύο τεχνικών;

Και οι δύο μέθοδοι προσφέρουν ισοδύναμη προστασία από εγκεφαλικό επεισόδιο, εφόσον εφαρμόζονται σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς από εξειδικευμένη ομάδα. Η επιτυχία εξαρτάται από την εμπειρία του αγγειοχειρουργού και το εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο.

Τι περιλαμβάνει η μετεγχειρητική παρακολούθηση;

Μετά την επέμβαση (είτε χειρουργική είτε ενδαγγειακή), ο ασθενής παρακολουθείται με τακτικό triplex καρωτίδων και συνεχίζει φαρμακευτική αγωγή για έλεγχο των παραγόντων κινδύνου.

Η πρόληψη της υποτροπής είναι καθοριστικής σημασίας.

Γιατί να κάνω προληπτικό έλεγχο;

Ο προληπτικός έλεγχος με triplex καρωτίδων είναι απλός, γρήγορος και μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές. Ιδανικά συνιστάται για:

  • Άτομα >60 ετών με παράγοντες κινδύνου
  • Άτομα που είχαν παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο
  • Όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού
  • Καπνιστές και υπερτασικούς

Συμπερασματικά

Η καρωτιδική νόσος δεν πρέπει να αγνοείται. Εφόσον διαγνωστεί εγκαίρως, υπάρχουν ασφαλείς και αποτελεσματικές λύσεις που μπορούν να προλάβουν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και να εξασφαλίσουν μακροχρόνια υγεία.

Στο αγγειοχειρουργικό μας ιατρείο προσφέρουμε:

✔ Εξειδικευμένο triplex καρωτίδων
✔ Εμπειρία στη διάγνωση και αντιμετώπιση καρωτιδικών στενώσεων
✔ Χειρουργικές & ενδαγγειακές λύσεις προσαρμοσμένες στον κάθε ασθενή
✔ Ολοκληρωμένη μετεγχειρητική παρακολούθηση

Μην περιμένετε να εμφανιστεί το πρόβλημα. Προλάβετε το εγκεφαλικό με έναν απλό έλεγχο.