ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ
Δ. ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΑ ΣΠΛΑΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΕΦΡΙΚΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ
Τι είναι το ανεύρυσμα των σπλαχνικών και νεφρικών αρτηριών;
Ποιες αρτηρίες μπορούν να προσβληθούν;
Τα συχνότερα σημεία εντόπισης είναι:
- Σπληνική αρτηρία (~60% όλων των σπλαχνικών ανευρυσμάτων)
- Ηπατική αρτηρία
- Άνω και κάτω μεσεντέρια αρτηρία
- Γαστρική αρτηρία και γαστροδωδεκαδακτυλικές διακλαδώσεις
- Νεφρικές αρτηρίες
- Κοιλιακό στέλεχος (truncus coeliacus)
Η παρουσία πολλαπλών ανευρυσμάτων δεν είναι σπάνια, ιδίως σε ασθενείς με συστηματική αγγειακή πάθηση ή συνδεσμικές διαταραχές.
Ποια είναι τα αίτια;
Τα ανευρύσματα σπλαχνικών αρτηριών μπορούν να είναι αληθή ή ψευδή (συνήθως μετά από τραύμα ή χειρουργείο). Οι βασικές αιτίες περιλαμβάνουν:
- Αθηροσκλήρωση
- Αρτηριακή υπέρταση
- Φλεγμονώδεις ή αγγειιτιδικές καταστάσεις (π.χ. PAN, Takayasu)
- Προηγούμενο τραύμα ή χειρουργική επέμβαση
- Λοιμώδη αίτια (π.χ. μυκητιασικά ή μικροβιακά ανευρύσματα)
- Ανατομικές ανωμαλίες ή σύνδρομα συνδετικού ιστού (Marfan, Ehlers-Danlos)
- Εγκυμοσύνη – αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ρήξης, ιδιαίτερα για σπληνικά ανευρύσματα
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα περισσότερα σπλαχνικά ανευρύσματα είναι ασυμπτωματικά και εντοπίζονται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο για άλλη αιτία.
Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, αυτά ποικίλλουν ανάλογα με την εντόπιση:
- Πόνος στην άνω κοιλία ή το υποχόνδριο
- Κοιλιακό άλγος χωρίς εμφανή αιτία
- Ναυτία ή γαστρεντερικές διαταραχές
- Αιμορραγία από το γαστρεντερικό (σπάνια, σε ρήξη ενδοτοιχωματικά ή σε κοίλο όργανο)
- Αιφνίδια κατάρρευση ή shock σε περίπτωση ρήξης
Σε εγκύους, ένα ραγέν σπληνικό ανεύρυσμα μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο μητέρας και εμβρύου, με υψηλή θνητότητα.
Επιπλοκές
Τα σπλαχνικά ανευρύσματα μπορεί να εξελιχθούν σε:
- Ρήξη (η πιο σοβαρή επιπλοκή)
- Θρόμβωση ή απόφραξη της αρτηρίας με ισχαιμία οργάνου
- Εμβολές σε περιφερικά αγγεία
- Αιμορραγία στο γαστρεντερικό ή στον περιτοναϊκό χώρο
Ο κίνδυνος ρήξης ποικίλλει ανάλογα με το είδος του ανευρύσματος και την ανατομική θέση. Για παράδειγμα:
- Σπληνικά ανευρύσματα: ~5–10% κίνδυνος ρήξης, αλλά φτάνει >70% στην εγκυμοσύνη.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση βασίζεται σε απεικονιστικές εξετάσεις υψηλής ευαισθησίας:
- Αξονική αγγειογραφία (CTA): πρώτη επιλογή για την ανάδειξη της θέσης, μεγέθους και μορφολογίας
- Μαγνητική αγγειογραφία (MRA): εναλλακτική επιλογή σε ασθενείς με αντένδειξη σκιαγραφικού
- Υπερηχογράφημα με Doppler: περιορισμένη ευαισθησία, αλλά μπορεί να χρησιμεύσει στον αρχικό έλεγχο.
Πότε απαιτείται θεραπεία;
Η θεραπεία είναι απαραίτητη στις εξής περιπτώσεις:
- Διάμετρος >2 εκ. για σπληνική, >1,5 εκ. για άλλες εντοπίσεις
- Συμπτωματικά ανευρύσματα, ανεξαρτήτως μεγέθους
- Ψευδοανευρύσματα, λόγω υψηλού κινδύνου ρήξης
- Αύξηση μεγέθους κατά την παρακολούθηση
- Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή κατά την εγκυμοσύνη
Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι επείγουσα σε περίπτωση ρήξης ή προγραμματισμένη σε ασυμπτωματικά ανευρύσματα υψηλού κινδύνου.
• Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
- Ενδαγγειακή θεραπεία (πρώτη επιλογή)
- Εμβολισμός με coils ή σωματίδια
- Τοποθέτηση ενδοπρόθεσης (covered stent) για διατήρηση της αιμάτωσης όταν απαιτείται
- Χρήση υγρών συγκολλητικών (glue, Onyx) σε πολύπλοκες ή μικρές ανατομίες
🟢 Πλεονεκτήματα: χαμηλό τραύμα, ταχεία ανάρρωση, νοσηλεία 1–2 ημερών
🔴 Περιορισμοί: δεν είναι πάντα εφικτή σε πολύ περιφερικά ή ανατομικά δύσκολα ανευρύσματα
- Ανοικτή χειρουργική επέμβαση
- Απολίνωση της προσβεβλημένης αρτηρίας
- Εκτομή του ανευρύσματος και ανακατασκευή με μόσχευμα
- Bypass με αυτόλογο φλεβικό ή συνθετικό μόσχευμα σε σημαντικά αγγεία
🟢 Προτιμάται όταν η ενδαγγειακή προσέγγιση δεν είναι δυνατή ή όταν το ανεύρυσμα είναι ραγέν
🔴 Απαιτεί γενική αναισθησία, μεγαλύτερη τομή και αποκατάσταση
Ποιες είναι οι επιπλοκές της ανοικτής χειρουργικής αποκατάστασης;
- Αιμορραγία (λόγω αγγειακού πλέγματος στην κοιλιά)
- Τραυματισμός παρακείμενων οργάνων (π.χ. πάγκρεας, δωδεκαδάκτυλο, νεφρός)
- Αγγειακή θρόμβωση ή ισχαιμία του οργάνου-στόχου
- Προσωρινή ή μόνιμη νεφρική δυσλειτουργία
- Φλεγμονή/λοίμωξη του τραύματος ή του μοσχεύματος
Ποιες είναι οι συχνότερες επιπλοκές της ενδαγγειακής θεραπείας;
- Θρόμβωση ή εμβολή σε παρακείμενα κλάδους
- Ισχαιμία του οργάνου (π.χ. σπληνική νέκρωση, εντερική ισχαιμία)
- Ανεπαρκής αποκλεισμός του ανευρυσματικού σάκου (recanalization)
- Μετατόπιση του stent ή του εμβολικού υλικού
- Νεφρική δυσλειτουργία από σκιαγραφικό
- Πυρετός ή σύνδρομο φλεγμονώδους απάντησης (post-embolization syndrome)
Ποιο είναι το προφίλ ασφάλειας των δύο μεθόδων;
Παράμετρος | Ανοικτή Χειρουργική | Ενδαγγειακή Αποκατάσταση |
Ενδονοσοκομειακή θνητότητα | 3–10% (ανάλογα με εντόπιση) | <2% στις περισσότερες περιπτώσεις |
Κίνδυνος αιμορραγίας | Υψηλότερος | Χαμηλότερος |
Ισχαιμικές επιπλοκές | Ελεγχόμενες σε έμπειρα χέρια | Υπάρχει κίνδυνος σε εμβολισμούς |
Ανάγκη επανεπέμβασης | Σπάνια | Πιθανή λόγω υποτροπής/recanalization |
Ανάρρωση | 5–10 ημέρες νοσηλεία | 1–2 ημέρες, συνήθως εξιτήριο την επόμενη |
Η τελική απόφαση λαμβάνεται από τον αγγειοχειρουργό σε συνεργασία με τον ασθενή.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση
- CTA ή MRA ανά 6–12 μήνες μετά την επέμβαση
- Έλεγχος για υπολειπόμενη ροή ή διαφυγές (endoleaks)
- Αξιολόγηση νέων ανευρυσμάτων, ειδικά σε ασθενείς με πολλαπλή ή κληρονομική αγγειοπάθεια
Πρόληψη
- Απεικονιστικός έλεγχος σε ασθενείς με γνωστά ανευρύσματα αλλού (π.χ. κοιλιακή αορτή)
- Έλεγχος σε ασθενείς με αυτοάνοσα αγγειίτιδας, χρόνια υπέρταση ή ιστορικό αγγειακών επεμβάσεων
- Εξειδικευμένη παρακολούθηση γυναικών πριν από εγκυμοσύνη αν έχουν σπληνικό ανεύρυσμα
Εξειδικευμένη φροντίδα στο αγγειοχειρουργικό μας ιατρείο
Στο ιατρείο μας παρέχουμε:
- ✅ Ολοκληρωμένη διάγνωση με αξονική ή μαγνητική αγγειογραφία
- ✅ Ενδαγγειακές ή χειρουργικές θεραπείες, προσαρμοσμένες στον ασθενή
- ✅ Στενή παρακολούθηση με τακτικό επανέλεγχο
- ✅ Διαχείριση σύνθετων και σπάνιων αγγειακών παθήσεων με ασφάλεια και ακρίβεια
- 📍 Αν διαγνώστηκε ανεύρυσμα σε κάποια σπλαχνική αρτηρία ή υπάρχει υποψία, επικοινωνήστε μαζί μας.
Η έγκαιρη παρέμβαση σώζει ζωές.
