ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ

Β. Συσκευές Ενδοφλέβιας Έγχυσης (Port-a-Cath)

Τι είναι το Port-a-Cath;

Είναι μία μόνιμη συσκευή ενδοφλέβιας έγχυσης που τοποθετείται υποδόρια (κάτω από το δέρμα) και συνδέεται με καθετήρα ο οποίος καταλήγει σε μεγάλη φλέβα (συνήθως στην άνω κοίλη φλέβα). Επιτρέπει την ασφαλή και εύκολη χορήγηση φαρμάκων ή λήψη αίματος χωρίς επανειλημμένες παρακεντήσεις.

Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η τοποθέτηση Port-a-Cath;

  • Χημειοθεραπεία (καρκινοπαθείς)
  • Μακροχρόνια παρεντερική διατροφή
  • Συχνές μεταγγίσεις
  • Συχνές αιμοληψίες σε ασθενείς με κακή φλεβική προσπέλαση
  • Χρόνια χορήγηση ενδοφλέβιων αντιβιοτικών ή ανοσοθεραπείας

Πώς γίνεται η τοποθέτηση;

  • Διαδερμικά, με μικρή τομή στο θώρακα και υπερηχογραφική καθοδήγηση
  • Υπό τοπική αναισθησία (ή μέθη, αν χρειάζεται)
  • Τοποθέτηση της δεξαμενής υποδορίως και του καθετήρα σε κεντρική φλέβα
  • Διάρκεια επέμβασης: περίπου 30–45 λεπτά
  • Επιστροφή στο σπίτι την ίδια ημέρα

Πονάει η διαδικασία;

Η επέμβαση είναι ανώδυνη, καθώς πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Μετεγχειρητικά μπορεί να υπάρχει ήπια ενόχληση ή ευαισθησία στο σημείο για 1–2 ημέρες, η οποία αντιμετωπίζεται με απλά αναλγητικά.

Πόσο διαρκεί ένα Port-a-Cath;

Η συσκευή μπορεί να παραμείνει σε χρήση για μήνες ή και χρόνια, εφόσον διατηρείται καθαρή και δεν παρουσιάζει επιπλοκές.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Port-a-Cath;

✅ Αποφυγή επαναλαμβανόμενων ενέσεων ή καθετήρων
✅ Μειωμένος πόνος για τον ασθενή
✅ Ασφαλής χρήση για χορήγηση φαρμάκων που προκαλούν φλεβίτιδα
✅ Αισθητικά διακριτική (δεν φαίνεται εξωτερικά, εκτός από τη μικρή διόγκωση)

Υπάρχουν επιπλοκές;

Σπάνιες αλλά πιθανές:

  • Λοίμωξη της συσκευής ή του καθετήρα
  • Θρόμβωση φλέβας
  • Απόφραξη ή μετατόπιση του καθετήρα
  • Σπανιότερα: αιμάτωμα ή πνευμοθώρακας κατά την τοποθέτηση (μειώνεται με υπερηχογραφική καθοδήγηση)

Πώς γίνεται η χρήση του Port-a-Cath στην καθημερινότητα;

  • Η συσκευή ενεργοποιείται μόνο όταν χρειάζεται, με ειδική βελόνα (Huber needle)
  • Παραμένει κλειστή και μη ορατή στην ενδιάμεση περίοδο
  • Ο ασθενής μπορεί να κινείται ελεύθερα, να ντύνεται και να κάνει ντους, με προσοχή στο στάδιο επούλωσης

Πόσο συχνά πρέπει να καθαρίζεται;

Αν δεν χρησιμοποιείται συχνά, χρειάζεται ξέπλυμα (flush) με ηπαρινισμένο διάλυμα κάθε 4–6 εβδομάδες, ώστε να διατηρείται βατός και λειτουργικός. Όταν χρησιμοποιείται τακτικά (π.χ. σε χημειοθεραπεία), ο καθαρισμός γίνεται συνήθως μετά από κάθε συνεδρία.

Πότε πρέπει να αφαιρεθεί το Port-a-Cath;

  • Όταν ολοκληρωθεί η θεραπεία
  • Αν παρουσιαστεί μόλυνση ή δυσλειτουργία
  • Αν ο καθετήρας θρομβωθεί και δεν μπορεί να αποκατασταθεί

Η αφαίρεση γίνεται χειρουργικά, με τοπική αναισθησία και είναι σύντομη και απλή διαδικασία.

Είναι ασφαλές για χρήση με ισχυρά φάρμακα όπως χημειοθεραπευτικά;

Απολύτως. Το Port-a-Cath σχεδιάστηκε ειδικά για τη χορήγηση φαρμάκων με φλεβοερεθιστική δράση, τα οποία θα προκαλούσαν φλεγμονή ή βλάβη σε απλές φλέβες.

Μπορεί να γίνει μαγνητική τομογραφία (MRI) με Port-a-Cath;

Τα περισσότερα μοντέρνα Port-a-Cath είναι MRI-compatible, αλλά είναι απαραίτητο να γνωρίζει ο εξεταστής τον τύπο της συσκευής. Ο ασθενής πρέπει να φέρει μαζί του την κάρτα εμφύτευσης που του δίνεται μετά την τοποθέτηση.

Χρειάζεται άδεια από τον ογκολόγο για να τοποθετηθεί η συσκευή;

Η απόφαση για τοποθέτηση λαμβάνεται συνήθως από κοινού από τον θεράποντα ογκολόγο και τον αγγειοχειρουργό, ώστε να εξασφαλιστεί ότι υπάρχει θεραπευτική ένδειξη και κατάλληλη προετοιμασία.

Πώς γίνεται η πρώτη χρήση μετά την τοποθέτηση;

Η πρώτη χρήση συνήθως γίνεται μετά από 24–48 ώρες, μόλις επουλωθεί το σημείο της τομής. Εφόσον το Port-a-Cath τοποθετείται για χημειοθεραπεία, ενεργοποιείται κατά την πρώτη προγραμματισμένη έγχυση.

Πώς γνωρίζουμε ότι ο καθετήρας βρίσκεται στη σωστή θέση;

Η τοποθέτηση γίνεται υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση ή με μετεγχειρητική ακτινογραφία θώρακος για επιβεβαίωση της σωστής θέσης της άκρης του καθετήρα στην άνω κοίλη φλέβα ή στον δεξιό κόλπο.

Τι γίνεται αν ο καθετήρας θρομβώσει;

Εάν παρουσιαστεί απόφραξη, μπορούν να εφαρμοστούν:

  • Ειδικά θρομβολυτικά διαλύματα (π.χ. alteplase) για ξεθρόμβωση
  • Αντικατάσταση του καθετήρα ή ολόκληρης της συσκευής, εάν η απόφραξη δεν αποκαθίσταται

Η επέμβαση γίνεται γρήγορα και με ασφάλεια από εξειδικευμένο αγγειοχειρουργό.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι επαγγελματίες υγείας σε νοσοκομεία;

Ο ασθενής πρέπει:
✅ Να φέρει την κάρτα εμφύτευσης Port-a-Cath
✅ Να ενημερώνει τους γιατρούς ότι διαθέτει Port
✅ Να ζητά χρήση αποστειρωμένης Huber βελόνας για πρόσβαση
✅ Να αποφεύγεται η πρόσβαση χωρίς εκπαιδευμένο προσωπικό

Τι γίνεται μετά την αφαίρεση του Port-a-Cath;

Η αφαίρεση είναι σύντομη και γίνεται με:

  • Τοπική αναισθησία
  • Σύντομη τομή πάνω από τη δεξαμενή
  • Επιστροφή στο σπίτι την ίδια ημέρα
    Μετά την αφαίρεση, το σημείο κλείνει και επουλώνεται πλήρως, αφήνοντας ελάχιστη ουλή.

📌 Η τοποθέτηση Port-a-Cath είναι ασφαλής, πρακτική και ενδείκνυται για κάθε ασθενή που χρειάζεται μακροχρόνια ενδοφλέβια αγωγή. Προσφέρει άνεση, ασφάλεια και καλύτερη ποιότητα ζωής.